Sad, ogród i dom: Ogród: Funkie (Hosty)

niedziela, 31 maja 2015

Ogród: Funkie (Hosty) - pielegnacja i uprawa

Funkia, często potocznie określana też łacińską nazwą Hosta, to bylina ozdobna, ceniona za przepiękne liście oraz możliwość uprawy w cienistych, wilgotnych zakątkach ogrodu.

Funkia Siebolda - Hosta sieboldiana jest gatunkiem odpornym i wytrzymałym,
polecanym dla początkujących miłośników uprawy host

Funkie są roślinami bardzo zróżnicowanymi - od olbrzymów, tworzących rozłożyste kępy o wysokości ponad metra i doskonale prezentujących się pojedynczo, po drobne odmiany karłowe, których wysokość nie przekracza 10 cm, doskonałe do pojemników lub nasadzeń w grupach. Dzięki tej różnorodności mogą zdobić rozmaite ogrody.

Funkia - uprawa, pielęgnacja

Funkie najlepiej sadzić je w miejscach osłoniętych od wiatrów, na glebach zwięzłych, o odczynie lekko kwaśnym (pH około 6,0). Większość odmian funkii preferuje stanowiska wilgotne i zacienione, w których ich ozdobne liście i piękne kwiaty stają się niezwykłą atrakcją, szczególnie, iż wybór innych roślin lubiących takie warunki jest ograniczony.

Szczególnego zacienienia wymagają odmiany funkii o liściach pokrytych niebieskim nalotem, gdyż, ze względu na niebieski odcień, są one wyjątkowo podatne na poparzenia słoneczne. Może się wydawać, iż niebiesko zabarwione liście funkii pogłębią wrażenie posępności cienistego zakątka. Uniknięcie tego efektu jest jednak bardzo łatwe - wystarczy że w sąsiedztwie funkii posadzimy rośliny o jasnych barwach kwiatów, takie jak parzydło leśne, tawułki czy świecznice. Funkie stworzą dla tych roślin doskonałe tło.

Podczas uprawy funkii warto przestrzegać następujących zasad:

Funkie wymagają stanowisk cienistych i wilgotnych. Podlewaj je obficie ale najlepiej w dni pochmurne. Unikniesz poparzenia zwilżonych liści przez promienie słoneczne.
Funkie najlepiej rosną na glebach żyznych i próchniczych. Dlatego przed posadzeniem funkii, dodaj do gleby kompost lub dobrze przekompostowany obornik. Aby poprawić strukturę gleby, w której sadzimy hosty, można też dodać do niej torf ogrodniczy.
Wiosną i latem zasilaj rośliny nawozem wieloskładnikowym. Ostatnią dawkę nawozu podajemy w lipcu.
Glebę pod hostami warto ściółkować, co zapobiegnie wyrastaniu chwastów, pomoże utrzymać wymaganą wilgotność gleby, a także zapewni estetyczny wygląd rabaty z funkiami. Jako ściółka wykorzystana może być kora ogrodowa lub żwir. Szczególnie atrakcyjnie liście funkii prezentują się na tle jasnego grysu.

Funkia - odmiany

Odmiany funkii różnią się kształtem, wielkością, jak i barwą liści. Dzięki odmianom wielobarwnym, o jasno przebarwionych lub pstrych liściach, można rozświetlić każdy cienisty zakątek ogrodu.

Funkia falista - Hosta undulata

Grę świateł można stworzyć za pomocą funkii z liśćmi o jasnych brzegach, np. "Shade Fanfare", której jasnozielone liście posiadają kremową obwódkę. Średnio wysokie funkie o pstrych liściach mogą być również doskonałymi roślinami okrywowymi. Dla właściwego efektu sadzimy około 3 do 5 roślin na 1 m². Piękną aranżację stworzymy, łącząc zwarte kępy funkii z paprociami, trawami, czy tawułkami. Z kolei odmiany o liściach z wyraźnie zarysowanym unerwieniem, doskonale prezentują się posadzone nad brzegiem ogrodowej sadzawki.

Posiadacze rabat nieco bardziej nasłonecznionych nie muszą rezygnować z uprawy funkii. Istnieją również odmiany funkii lubiące nieco słońca, takie jak hosta "Gold Standard", która dopiero w słońcu ukazuje piękno jasnożółtych liści z niebieskozielonymi brzegami. Liście tej odmiany nie wybarwią się tak dekoracyjnie na stanowisku cienistym.

Funkia Fortune'a - Hosta fortunei

Ozdobione ornamentowym rysunkiem liście funkii doskonale pasują do ceramicznych dzbanów, mis i innych pojemników. Wśród odmian funkii możemy znaleźć również takie, które po posadzeniu w donicy doskonale ozdobią nasz balkon lub taras. Na balkony słoneczne nadaje się odmiana "Honey Bell". Posiadaczom balkonów cienistych polecamy odmianę "Frances Williams" o niebieskozielonych liściach z żółtymi brzegami. Aby podłoże w donicy nie było zbyt wilgotne, na jej dnie układamy warstwę drenażową ze żwiru lub skorupek ceramicznych. Następnie doniczki wypełniamy dość przepuszczalną, gruboziarnistą ziemią.

Funkia - rozmnażanie

Jeżeli posiadamy już funkie w swoim ogrodzie, możemy powiększyć ich liczbę poprzez rozmnażanie przez podział. W tym celu roślinę należy wykopać i oderwać lub odciąć od niej jeden lub kilka fragmentów, w taki sposób aby każdy oddzielony fragment posiadał przynajmniej jeden pąk liściowy, który pozwoli na rozwój oddzielonej rośliny.

Kiedy można dzielić funkie?

Rozmnażanie funkii przez podział musi być wykonane we właściwym terminie. Podział rozrośniętych kęp funkii należy wykonać późnym latem lub wczesną wiosną. Wczesna wiosna jest o tyle dobrym terminem, że wówczas nad ziemię zaczynają wyrastać pąki liściowe. Wtedy dobrze widać, które funkie można podzielić i ile nowych roślin da się uzyskać z jednej kępy.

Uwaga! Jeżeli podzielimy rośliny późnym latem (zazwyczaj robi się to od końca sierpnia do początku września), pamiętajmy aby uzyskanym w ten sposób sadzonkom funkii ściąć wszystkie liście na wysokości około 10 cm. Dzięki temu uszkodzona podczas podziału bryła korzeniowa będzie mogła łatwiej wyżywić część nadziemną (zieloną).

Rośliny te można rozmnażać również z nasion, z tym że wtedy w większości przypadków nie zostaną powtórzone cechy odmiany. Niektóre ogrodowe odmiany funkii nie wytwarzają też nasion zdolnych do kiełkowania. Dlatego znacznie bardziej pewnym sposobem jest rozmnażanie funkii przez podział.

Jeżeli jednak zdecydujemy się na rozmnażanie funkii z nasion, wówczas nasiona z roślin rosnących w ogrodzie należy zebrać jesienią, gdy torebki nasienne wysychają i zaczynają już pękać. Nasiona wysiewa się późną jesienią lub wczesną wiosną na rozsadnikach. Dla skiełkowania nasiona funkii potrzebują temperatury 20-22°C i równomiernej wilgotności podłoża. Otrzymane siewki przepikowuje się do doniczek, a na rabaty wysadza gdy mają po 5 - 6 liści.

Funkia - choroby i szkodniki

Zmorą miłośników funkii mogą okazać się ślimaki, które gustują w smaku liści tych roślin. To bez wątpienia najbardziej uciążliwe szkodniki funkii. Jeżeli w naszym ogrodzie często rośliny są obgryzane przez ślimaki, warto wybrać odmiany funkii z grubymi, skórzastymi blaszkami liściowymi, które nieco mniej smakują ślimakom. Nie podlewajmy roślin wieczorami, gdyż w ten sposób stwarzamy ślimakom warunki dogodne do żerowania. Lepszą porą na podlanie funkii będzie wczesny ranek. Jeżeli szkodniki te wystąpią bardzo licznie, konieczne jest zwalczanie ślimaków.

Choroby funkii, najczęściej atakujące te rośliny to plamistości liści, wywoływane przez takie grzyby jak Colletotrichum gloeosporioides i Phyllosticta funkiae. W przypadku porażenia plamistością liśc, na zainfekowanych liściach host pojawiają się rdzawe plamy, które z czasem brązowieją. Po dłuższym czasie środek plam jaśnieje i pojawia się na nim skupisko zarodników grzyba. Rozwojowi tej choroby funkii możemy zapobiegać poprzez dokładne wygrabianie opadłych liści i usuwanie resztek roślinnych pozostałych na rabatach w okresie jesiennym. Warto też regularnie odchwaszczać ziemię pod hostami oraz unikać moczenia liści podczas podlewania (podlewać bezpośrednio na ziemię). W przypadku lekkiego porażenia roślin, rozwój choroby ograniczą preparaty czosnkowe, jak np. Bioczos BR. Gdy porażenie liści funkii plamistością jest bardzo silne, trzeba sięgnąć po fungicyd, np. Topsin M 500 SC. Oprysk trzeba powtórzyć w odstępie 7 - 14 dni.