Strony

niedziela, 9 lipca 2017

Matecznik i szkółka jabłoni na potrzeby sadownika – poradnik krok po kroku – część 1 zakładanie matecznika



Wielu mniejszych jak i większych sadowników boryka się z problemem związanym z zakupem drzewek do nowych nasadzeń lub odnowienia starych sadów.
Cena nowych drzewek odmian jabłoni to zwykle koszt około 14-15zł za sztukę co przy potrzebie zakupu 2tyś. lub więcej drzewek na 1ha daje już spore kwoty.
W wielu szkółkach materiał do nasadzeń konkretnej odmiany należy zamawiać już nawet 3 lata wcześniej.

My postanowiliśmy rozwiązać ten problem we własnym zakresie i przygotowaliśmy własny matecznik oraz szkółkę przy naszym gospodarstwie na własne potrzeby.

Jest to bardzo opłacalne, choć pracochłonne przedsięwzięcie, zwłaszcza jeśli ktoś musi w niedługim okresie czasu wymienić kilka hektarów sadu.
Poniżej przedstawiamy pierwszy artykuł z tego krótkiego cyklu dotyczącego przydomowej szkółki na potrzeby własne sadownika.








Etap 1. Założenie matecznika
Podstawą założenia matecznika oraz pierwszym elementem decydującym o sile wzrostu naszych drzewek jest podkładka.

Podkładka (podkład) jest to ukorzeniona roślina, na której szczepi się lub okulizuje odmianę szlachetną innej rośliny. To ona ma zapewnić odmianie szlachetnej dobrze rozwinięty system korzeniowy. Podkładka ma wpływ na cechy produkcyjne zaszczepionej na niej odmianie –  np. podkładki skarlające do sadów intensywnych osłabiają siłę wzrostu drzew, wpływają na przyspieszenie ich wejścia w okres owocowania, różnicują długowieczność drzew, wielkość plonu czy regularność owocowania.
Ze względu na sposób rozmnożenia podkładki dzielimy na:
  • generatywne – siewki uzyskane z nasion,
  • wegetatywne – ukorzeniane części roślin.
Ze względu na siłę wzrostu rozróżnia się podkładki:
  • silnie rosnące,
  • półkarłowe,
  • karłowe,
  • superkarłowe.
Podkładki stosowane dla jabłoni w Polsce
Najczęściej stosowane podkładki generatywne pod szlachetne odmiany jabłoni to siewki Antonówki Zwykłej.
Podkładek wegetatywnych jest kilkanaście i różnią się pomiędzy sobą siłą wzrostu oraz innymi istotnymi cechami uprawowymi.
Najważniejsze z nich to:
  • Podkładki z serii M (M2, M7, M26, M27), nazwanych od stacji badawczej w East Malling w Anglii, gdzie je po raz pierwszy opisano i usystematyzowano.
– podkładki półkarłowe: M26, M7
– podkładki karłowe: M9
– podkładki superkarłowe: M27
  • Podkładki z serii P, otrzymane w Polsce.
    – podkładki półkarłowe: P60, P14
– podkładki karłowe: P22, P29, (czasem zaliczane do superkarłowych: P59, P16,)
– podkładki superkarłowe: P16, P59
  • Inne podkładki:
  1. PB-4 podkładka superkarłowa.

Dużą zaletą podkładek wegetatywnych jest określona w wielu doświadczeniach stała siła wzrostu poszczególnych klonów (typów). Znana i stała siła wzrostu podkładek, a więc i drzew na nich szczepionych pozwala zastosować właściwą rozstawę drzew w sadzie. Dobierając podkładki karłowe czy półkarłowe można na małej powierzchni posadzić więcej drzew i uzyskać dzięki temu – szczególnie w pierwszych latach – wyższy plon z jednostki powierzchni. Dodatkowo uzyskane owoce są większe i lepiej wybarwione.
Dlatego kupując podkładkę do założenia naszego matecznika musimy już uwzględnić jaki typ nasadzeń chcemy uzyskać – czy nasz sad ma być superkarłowy, karłowy czy półkarłowy. Ważne jest również to, jak podkładka jest odporna na choroby, jakich wymaga warunków klimatyczno-glebowych. Tu trzeba znać swoje wymagania i potrzeby.

My założyliśmy matecznik z wykorzystaniem podkładek półkarłowych – M26 oraz P14.




Matecznik podkładek półkarłowych: od lewej M26, od prawej P14
Koszt 1 szt. odwirusowanej, kwalifikowanej podkładki to około od 1zł – 1,40zł. Aby założyć matecznik produkujący około 2000 sztuk podkładki rocznie potrzebujemy około 400 sztuk, gdyż średnia wydajność matecznika to 5 podkładek z jednej rośliny.

Matecznik może być prowadzony w formie odkładów pionowych lub w formie odkładów poziomych.

My prowadzimy matecznik w formie odkładów poziomych.

W pierwszym roku wczesną wiosną sadzimy wybraną podkładkę co 20-30cm w bruzdach o głębokości ok. 20cm (jeśli nie posadzimy podkładki w bruzdach musimy ją bardziej podsypać), w rzędach  – najlepiej o takiej szerokości by swobodnie przejeżdżać glebogryzarką ręczną co znacznie ułatwia pielęgnację matecznika w późniejszych latach. Sposób sadzenia jest specyficzny – podkładkę sadzimy skośnie pod kątem około 45o do podłoża. Starannie udeptujemy i lekko przycinamy jeśli podkładka nie była wcześniej skrócona.
W pierwszej połowie sierpnia wszystkie podkładki przygina się do powierzchni ziemi i mocno zaplata jedną za drugą, razem ze wszystkimi pędami bocznymi – jeżeli jest potrzeba można dodatkowo „przyszpilić” rośliny drutem, który usuwa się w kolejnych latach gdy jest zbędny. Pędów bocznych nie skraca się. Przed ”zaplataniem” podkładek należy dokładnie zwalczyć mechanicznie w rzędach chwasty. Późniejsze odchwaszczanie jest już bowiem uciążliwe.
Matecznik pozostawiamy tak do następnego roku. Wiosną wszystkie pędy boczne, które podniosły się do góry, skracamy na wysokości 2-3 cm. Obsypywanie nowych odrostów należy rozpocząć, gdy osiągną one wysokość 10-15 cm. Najlepiej wykonać to ręcznie. Unika się wtedy przysypania słabszych pędów. Ponadto przeprowadza się ten zabieg staranniej i dokładniej – ziemia czy trociny lepiej przylegają do podstawy młodych odkładów. Następne dwa, a czasami nawet trzy, obsypywania matecznika można wykonać mechanicznie, za pomocą obsypnika szkółkarskiego (my wykonujemy to ręcznie). Jesienią (zwykle już od początku listopada) wszystkie młode pędy, nawet te, które są słabo ukorzenione, należy oderwać (wyłamać) lub odciąć ostrym sekatorem od roślin matecznych, gdyż w przeciwnym razie straci się odkład poziomy stały.

Etap 2. Kolejne lata prowadzenia matecznika



Podkładka M26 w kilkuletnim mateczniku (zdjęcie wykonane w maju).
 
W kolejnych latach postępujemy podobnie – dbamy o regularne odchwaszczanie matecznika, obsypujemy odrosty i odcinamy je jesienią. Stosujemy również rokrocznie nawożenie bezchlorkowym, wieloskładnikowym, doglebowym  nawozem YaraMila Complex. Są to więc proste i znane nam już zabiegi.

Tak przygotowaną podkładkę (w stanie bezlistnym – jeśli trzeba obrywamy liście) jesienią umieszczamy w przechowalni – należy przygotować miejsce wypełnione piaskiem i dokładnie obsypać korzenie oraz aż do wiosny kontrolować wilgotność piasku i w razie potrzeby podlewać.




Półkarłowa podkładka P14, bardziej wydajna i równo rosnąca (zdjęcie wykonane w drugiej połowie czerwca).
Bibliografia:
  1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Podk%C5%82adka_(ogrodnictwo)
  2. http://www.sps.agro.pl/podkladki-dla-jabloni,35.html
  3. „Nowa metoda zakładania matecznika podkładek wegetatywnych” autor: Paweł Bielicki nr.: 01/1999 „Szkółkarstwo”: (http://szkolka.pl/article.php?id=16)
  4. „Ocena mateczników podkładek wegetatywnych” autor: Krzysztof Smaczyński nr. :03/2000 „ Szkółkarstwo” (http://www.szkolkarstwo.pl/article.php?id=102)
  5. „Sady Intensywne” Bibliotek ogrodnika – Sadownictwo, Mika, A. Czynczyk
Już wkrótce opublikujemy kolejny artykuł:

Matecznik i szkółka jabłoni na potrzeby sadownika – poradnik krok po kroku – część 2 – okulizacja i dalsze prowadzenie szkółki

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...