Bambusy - sadzenie i pielęgnacja

Obecnie bambusy można kupić w szkółkach oraz dobrych sklepach ogrodniczych. Szczególnie ob­szerny asortyment bambusów można znaleźć w specjalistycz­nych gospodarstwach, które zaj­mują się wyłącznie produkcją bambusów. W takich miejscach asortyment obejmuje setki ga­tunków i odmian, co pozwala na znalezienie odpowiedniej rośliny na każde stanowisko.

Termin sadzenia

Najlepsza pora sadzenia bambusów trwa od marca do października. W rejonach mniej korzystnych klimatycznie prefe­rowany jest wiosenny termin, ponieważ wiosna stwarza naj­lepsze warunki wyjściowe dla udanego nasadzenia i szybkiego przyjęcia się roślin.

Po posadzeniu wiosną bam­bus zdąży się dobrze ukorzenić przed nadejściem chłodów i przetrwa swoją pierwszą zimę bez uszkodzeń. Nowe korzenie zapewnią wystarczające dosta­wy wody zimozielonym bam­busom w okresie pierwszej zi­my. Przy sadzeniu latem trzeba pamiętać o wyższym zapotrze­bowaniu na wodę, a także o tym, że młode źdźbła łatwo się łamią.

Stanowisko

Decydujące znaczenie dla udanej uprawy bambusów w ogrodzie ma optymalne stanowisko. Dlatego dobór gatunków i od­mian zawsze musi być orientowa­ny według stanowiska. Większość bambusów preferuje osłonięte przed wiatrem, słoneczne i jasno­cieniste miejsca w ogrodzie. Ide­alne jest lekkie zacienienie zimą, które chroni przed zbyt silnym słońcem zimowym. Powinno się unikać miejsc wystawionych na wiatry i słońce, aby uniknąć uszkodzeń przez suszę mrozową. Niektóre niskie gatunki (np z rodzajów Pleioblastus) preferu­ją położenia półcieniste do cie­nistych i dzięki temu nadają się do podsadzania drzew czy krze­wów.

Wymagania glebowe

Bambusy wolą gleby świeże do wilgotnych z dobrym drenażem. Koniecznie należy unikać gleb z zastoiskami wody, ponieważ bambusy są wrażliwe na nad­miar wilgoci. Idealne są za­sobne, piaszczysto-próchniczne gleby gliniaste. Odczyn pH po­winien znajdować się w zakre­sie lekko kwaśnym do obojęt­nego (pH = 5,5-6,8). Jednakże wartość pH przy poza tym opty­malnych warunkach gra tylko podrzędną rolę. Korzystna jest wysoka wilgotność względna powietrza i dobre zaopatrzenie w wodę.


Poprawianie warunków glebowych

Szczególne zabiegi agrotechniczne konieczne są przy ciężkich i nieprzepuszczalnych glebach o skłonnościach do zastoisk wo­dy. Takie gleby należy rozluźnić przez dodatek żwiru i piasku. mieszając z nimi wykopane pod­łoże.

Sadzenie

Dół pod bambus powinien być przynajmniej dwa razy szerszy od szerokości bryły korzeniowej sadzonej rośliny. Ponieważ bam­bus lubi żyzne, luźne i próch­niczne gleby, można wykopane podłoże wymieszać starannie z dojrzałym kompostem ogrod­niczym. Jeśli nie ma takiej możliwości, warto zastosować wiór­ki rogowe (,mączkę rogową) jako nawożenie pod­stawowe. W zależności od wiel­kości bambusa dawka wynosi od 100 do 150 g. Nie sadzić bambusa za głęboko! Po­wierzchnia bryły korzeniowej może być przykryta tylko cien­ką warstwą gleby. Po posadze­niu dobrze udeptujemy glebę wokół i roślinę obficie podle­wamy. Na koniec wykładamy warstwę ściółki. Na ściółkę na­daje się substrat korowy, kom­post lub ziemia liściowa. Ponie­waż w czasie rozkładu materiału ściółkowego przez mikroorgani­zmy glebowe azot zostaje zwią­zany, konieczna jest dodatkowa dawka nawozowa w wysokości 50 g/m2.

Bariera korzeniowa

Aby gatunki bambusów tworzących rozłogi nie stały się uciążliwe w ogrodzie, powinny otrzymać już przy sadzeniu rodzaj bariery ograniczającej ich rozwój­. Najlepsza jest zapora dla kłączy "montowana" w trakcie sadzenia. Odpowiednie tu będą nierdzewne pasy blaszane, kręgi betonowe, pasy z poliestru falistego lub innych tworzyw sztucz­nych. Pierwszeństwo ą materiały sprężyste, które pozwalają na utworzenie natu­ralnie przebiegających granic dla kłączy.

Rozłogi tworzą gatunki i od­miany:

• Phyllostachys
• Pleioblastus
• Sasa
• Pseudosasa.

Gatunki Fargesia należą do bambusów kępiastych, które nie potrzebują bariery dla kłączy.


Budowanie bariery korzeniowej

Bariera powinna zostać wkopa­na na głębokość około 70 cm. tak aby jej górna krawędź wy­stawała ponad powierzchnię gleby około 4-5 cm. W ten spo­sób łatwo usunąć kłącza, które wyrosną poza barierę. Końce bariery muszą dobrze zachodzić na siebie.
Nawet jeśli wbudowanie ba­riery podczas sadzenia oznacza dodatkowy wysiłek, to takie na­kłady są zawsze niższe od stałe­go utrzymywania rozrastających się rozłogów w ryzach. Gdy bam­bus opanuje bez przeszkód po­wierzchnię, jedyne co pozostaje, to mordercze i uciążliwe wyci­nanie i wykopywanie kłączy. W przypadku gatunków tworzą­cych rozłogi na pewno mniej­szym kłopotem będzie zbudo­wanie bariery.

Zwykłe folie nie nadają się na bariery korzeniowe ponieważ bardzo ostro zakończone, twarde kłącza bambusów mogą spokojnie przebić cienkie folie, np. stosowane do wykładania zbiorników wodnych.


Zabiegi pielęgnacyjne

Podlewanie

Bambusy potrzebują podczas fa­zy wzrostowej latem wystarcza­jącej ilości wody i składników pokarmowych. Oba czynniki są warunkiem rozwijania grubych i wysokich źdźbeł, które u wielu gatunków i odmian stanowią szczególną dekorację.
Dlatego w okresach przedłu­żającej się suszy bambusy po­winno się obficie podlewać. Pewnym objawem niedoboru wody jest zwijanie się liści.

Nawożenie

Bambusy charakteryzują się jednym z najwyższych zapo­trzebowań na składniki pokar­mowe. Warte zalecenia jest więc nawożenie w dawkach 50-150 g/m2 w zależności od wielkości rośliny. Jako nawozy nadają się wieloskładnikowe nawozy mineralne z wysokim udziałem azotu lub nawozy or­ganiczne, jak np. wiórki rogo­we (mączka rogowa). Ponieważ bambusy wrażli­we są na zasolenie, zaleca się zastosowanie nawozów z ma­łym udziałem soli. Dawkę szyb­ko działających nawozów mi­neralnych należy podać w dwóch częściach - jedną w kwietniu, drugą w czerwcu. Od lipca nie należy w ogóle nawozić, aby pędy bambusa mogły odpo­wiednio dojrzeć przed nasta­niem zimy. Obok standardo­wych mineralnych nawozów wieloskładnikowych można wykorzystać również specjalistyczne nawozy dla bambusów, które pokrywają także ich zapotrze­bowanie na krzem.

Opadanie liści

Jeśli nawet bambus jest zimo­zielony. to stale traci nieco liści.
Liście u gatunków zimozielo­nych nie są „dożywotne", ale co kilka lat ulegają wymianie na młode. Ponieważ „jednorazo­wo" wymieniana jest tylko ich część, wydają się nam wiecznie zielone. Opadających liści nie należy usuwać, ponieważ stano­wią ważne źródło nawozowe. Przy ich rozkładzie uwalniany jest krzem, który staje się do­stępny dla roślin i pokrywa ich zapotrzebowanie na ten pier­wiastek.


Zabiegi cięcia

Prześwietlanie zagajników bambusowych

W przypadku gatunków i odmian o wzniesionym, wyprostowanym pokroju, które charakteryzują się szczególnie dekoracyjnymi źdźbłami, świadomie stosowane cięcie może jeszcze podkreślić fascynu­jące działanie nasadzeń bambu­sowych. Prześwietlone zagajniki bambusowe stają się bardziej przejrzyste i eleganckie niż splą­tane zarośla, ponieważ wyraźnie widać niezwykłe źdźbła bambu­sowe.
Poszczególne źdźbła bambu­sowe po 5-7 latach starzeją się i tracą urodę, dlatego warto co 2-3 lata wycinać tuż nad pozio­mem gruntu najstarsze pędy. W zależności od osobistego sma­ku można prześwietlić od 10 do 20% stanu.

Cięcie kobierców bambusowych

Bambusowe powierzchnie typu trawnikowego można bez pro­blemu zrealizować, stosując ga­tunki i odmiany Pleioblastus. Za pomocą nożyc do żywopłotów można je ścinać na krótko. Z cza­sem powstają gęste kobierce, które można utrzymać na pożą­danej wysokości 5-30 cm dzięki jednemu lub dwóm cięciom w roku. Wielkopowierzchniowe kobierce bambusowe można ko­sić kosiarką, także wysoko usta­wioną kosiarką trawnikową.

Zimotrwałość

Obszar występowania gatunków bambusów znajduje się w tropi­kalnych i subtropikalnych stre­fach klimatycznych. Wszystkie uprawiane u nas w gruncie bam­busy pochodzą z Azji Wschod­niej. Nic więc dziwnego, że nie­które z gatunków trzeba uznać za tylko średnio mrozoodporne. Szczególnie zimotrwałe są ga­tunki z rodzaju Fargesia.
Jednakże należy pamiętać, że stopień zimotrwałości zależy od różnych czynników. Obok tem­peratury absolutnej ważną rolę Odgrywają stanowisko, mikro­klimat, wystawienie na wiatry i nawożenie. Dlatego dość trud­no określić rzeczywistą zimo­trwałość rośliny.

Okrycie zimowe

Dzięki odpowiednim środkom zapobiegawczym można w du­żym stopniu ograniczyć uszko­dzenia zimowe bambusów. Ta­kie środki zapobiegawcze są szczególnie istotne pierwszej zi­my po posadzeniu. Okrycie zi­mowe strefy korzeniowej suchy­mi liśćmi lub słomą chroni przed mrozem. Oba materiały okrycio­we należy usunąć najpóźniej pod koniec marca. Na okrycie nada­je się także przekompostowany obornik, który dodatkowo zadba o letni wzrost rośliny. Najlep­szym okryciem zimowym dla bambusów jest pokrywa śnieżna. Śnieg chroni powierzchnię gleb: przed mrozem, podobnie jak liście. Nawet jeśli pędy bambusa wyginają się pod ciężarem śniegu aż do ziemi, nie należy go otrząsać. Źdźbła bambusów są niezwykle elastyczne i po stopnieniu śniegu znowu się podniosą. Aby także w bezśnieżne zimy bambus nam nie zmarzł, możni ułożyć na wrażliwszych gatunkach warstwę ściółki z liści lub słomy. Pod takim okryciem gleba zamarza tylko na powierzchni i bambus może dalej pobierać wodę.

Podlewanie jako środek ochronny zimą 

Najważniejszym środkiem zapobiegawczym w okresie zimy jest podlanie bambusów zimozielonych przed początkiem mrozów. Jak w przypadku innych roślin zimozielonych główną przyczyną uszkodzeń zimowych jest susza. Uszkodzenia na skutek suszy zimowej powstają przede wszystkim pod koniec zimy, gdy rośliny zimozielone na skutek silnego parowania przy intensywnym promieniowaniu słonecznym zo­stają uszkodzone. Gdy woda w glebie jest jeszcze zamarznięta, roślina nie może uzupełnić jej niedoboru. Skutkiem tego liście zasychają i brązowieją. Aby uniknąć takich uszkodzeń, trzeba bambusy dobrze podlewać także zimą w okresach odwilży, by w dłuższych okresach mroźnych nie wystąpiła susza mrozowa. Od początku listopada należy kon­trolować stan gleby pod roślina­mi i w razie potrzeby obficie podlewać. W razie potrzeby pod­lewa się intensywnie też w bezmroźne dni zimowe.

Uszkodzenia zimowe

Gdy liście zaschną należy naj­pierw nieco odczekać i nie za­bierać się od razu za skracanie źdźbeł. Często uszkodzone są tylko liście, a nie pędy, i w ma­ju wybija z nich nowa zieleń. Je­śli nie pojawiają się nowe liście, trzeba źdźbła skrócić aż do po­ziomu gruntu. Bambus wypuści wtedy nowe pędy.

Rozmnażanie bambusów 

Najlepszym i najprostszym sposo­bem rozmnażania bambus6w jest podział. Przez odcinanie szpadlem fragmentów bambusa uzyskuje się w pełni wartościowe rośliny, które można od razu posadzić na no­wym, przygotowanym miejscu.

Artykuł opracowany na podstawie książki: "Trawy i paprocie" Urlike Leyhe, zdjęcia pochodzą z książki: "Trawy i paprocie" Urlike Leyhe oraz z zasobów Pixabay