Cykoria i radicchio - uprawa i odmiany

Cykoria i radicchio - to sałaty inne niż wszystkie - można je bielić, dzięki czemu staja się one łagodniejsze w smaku. Warzywa te są gotowe do zbioru akurat wtedy, gdy w ogrodzie nie ma jeszcze świeżej sałaty.

Cykoria należy do dużej rodziny cykoriowatych. Rośnie o wiele wolniej niż inne warzywa liściowe, ale za to jest łatwa w pielęgnacji. Najnowsze odmiany mają prawie niewyczuwalną goryczkę. Z drugiej strony, substancje, które nadają liściom ów gorzkawy smak, w naturalny sposób pobudzają apetyt, a ponadto mają dobroczynny wpływ na pracę wielu narządów wewnętrznych.



Cykoria zawiera wiele witamin, a także magnez, żelazo, potas i wiele innych wartościowych minerałów oraz beta-karoten i błonnik. Najzdrowsza jest na surowo, choć można ją też dusić i smażyć.
Nie do końca wiadomo, kto i kiedy zaczął planowo uprawiać cykorię. Według jednej z teorii odkrył ją przypadkiem szef ogrodników Ogrodu Botanicznego w Brukseli w roku 1846. Miał on pozostawić korzenie cykorii podróżnika w gruncie, osłoniwszy je dokładnie przed słońcem, aby nie były gorzkie. Inny przekaz mówi, że uprawę odkryli przypadkiem belgijscy chłopi, gdy w 1870 roku po klęsce urodzaju zadołowali część plonów w szklarni. Wkrótce odkryli, że z ziemi wyrastają zwarte główki. Do dziś wykorzystywane są stare inspekty do jej uprawy. W tym celu podłoże przekopuje się na głębokość szpadla, następnie wykopuje dołki głębokości 20-25 cm i tak wciska korzenie w dno, aby była widoczna tylko nasada ściętych liści. Następnie sadzonki zasypuje się około dziesięciocentymetrową warstwą dojrzałego kompostu i okrywa dodatkowo warstwą słomianej wyściółki, która ma chronić uprawy przed mrozem. Pierwszych zbiorów z takiego nasadzenia można się spodziewać najwcześniej w marcu. Do masowej produkcji wykorzystuje się wyselekcjonowane odmiany uprawiane w olbrzymich basenach, gdzie korzenie roślin są obmywane roztworem nawozowym.

1.SADZENIE RADICCHIO do gruntu przeprowadzamy najpóźniej 3-4 tygodnie po siewie. Powodem są długie korzenie palowe.
2.DLA UZYSKANIA ŁAGODNEGO SMAKU główki bieli się w gruncie pod glinianymi kloszami lub w otulinie z papieru.
DO PĘDZENIA STOSUJEMY korzenie średnicy 3-5 cm. Żółto-biale główki uzyska się tylko przy całkowitym braku dostępu światła.

Zwarte główki pędzonej cykorii uzyskuje się od X do IV Jeśli cykorię uprawiamy w domowej piwnicy, zasypywanie korzeni substratem piaskowo-kompostowym jest zbędne.


DOMOWE PĘDZENIE CYKORII

• Cykorię wysiewamy od kwietnia do początku maja na stanowiska o głęboko spulchnionym podłożu. 
• Na początku października, a najpóźniej pod koniec listopada, rośliny wykopuje się z ziemi i ścina ich liście na wysokości ok. 2-3 centymetrów ponad nasadą korzenia. Pamiętajmy, by nie uszkodzić serca! Główki pozostawiamy kilka dni na grządce, bo gdy przemarzną, lepiej rosną. 
• Następnie składujemy je w chłodnym pomieszczeniu, by od listopada do marca pobierać je w miarę potrzeby do pędzenia w mieszkaniu.
• Wówczas korzenie skracamy na długość 20-25 cm, układamy główki jedna przy drugiej w wiadrze z ciemnego tworzywa. Wcześniej w ścianach wiadra wiercimy otwory. Wolne przestrzenie między główkami wypełniamy mieszanką piasku i kompostu (w proporcji 2:1). Uprawę podlewamy, przykrywamy drugim wiadrem i przenosimy do pomieszczenia o temperaturze 15-18st. C.
  Cykoria jest gotowa do zbioru po 3-5 tygodniach. Cały czas nawilżamy podłoże. 

Radicchio jest odmianą cykorii o charakterystycznych bordowych liściach.
Ta forma cykorii nie wymaga pędzenia, uprawia się ją podobnie jak sałatę czy endywię, w polu.
Jest dostępna w różnych grupach odmianowych o włoskich nazwach powiązanych z regionami lub miastami, w pobliżu których były (i są) uprawiane.
Mamy więc np. odmianę 'Rosso di Verona' czy 'Rosso di Treviso'. Przez długi czas radicchio nie było uprawiane w naszej części Europy. Dopiero wprowadzenie nowych odmian (zwłaszcza z grupy Rosso di Chioggia), przystosowanych do klimatu panującego w środkowej i północnej Europie, zmieniło ten stan rzeczy.
Rosso di Chioggia ma bordowe liście, białe unerwienie i wygląda jak kapusta. Sałatę można przechowywać w pojemniku na warzywa w dolnej części lodówki.
/Nazwę radicchio wymawiamy: radikjo./





 LEKKIE MROZY NIE WYRZĄDZAJĄ radicchio żadnych szkód. W naszych warunkach klimatycznych pełnej mrozoodporności rośliny jednak nie mają.


ŁADNE GŁÓWKI radicchio tworzy tylko w temperaturze poniżej 10°C. Substancja gorzka, zwana intybiną, znajduje się głównie w białych nerwach. 

Odmiany do uprawy w ogrodzie:

1. Radicchio `Rossa di Treviso' nadaje się zarówno na zbiór jesienny, jak również do zimowania na polu i pędzenia.
2. Cykoria `Tardivo' zawiązuje latem wiele jasnozielonych liści, które smakują wybornie zwłaszcza w sałatkach ze świeżymi owocami. Zimą odmianę tę pędzi się albo z ziemną okrywą, albo bez.
3. Variegata di Castelfranco' przetrzymuje nieduże mrozy i należy do najozdobniejszych odmian radicchio zbieranych późną jesienią. Jej główki bieli się pod glinianymi kloszami. Bez bielenia zewnętrzne liście pozostają zielone. 

4. Radicchio `Alouette czy Indigo' wysiewa się od marca, a zbiera od czerwca. 

5. 'Italiko Rosso' to włoski specjał, rośnie podobnie jak uprawowy mniszek lekarski. Gorzkie liście z czerwonym unerwieniem mają lepszy smak po uduszeniu. 

6. `Rosso di Veron'a' zimuje w gruncie i jest zbierana wiosną. 

7. `Grumolo Nero' to średniowczesna odmiana radicchio, wysiewa się ją do gruntu w lipcu. Rozetę z typowymi mocnymi liśćmi tworzy dopiero zimą. 

8. Radicchio Variegata di Lusia' wysiewa się latem, plony zbiera się po 4 miesiącach.

Artykuł na podstawie: "Mój piękny ogród" nr 2/2011, zdjęcia:  "Mój piękny ogród" nr 2/2011 oraz zasoby Pixabay

Zioła - uprawa popularnych gatunków oraz kalendarz siewu i sadzenia

Zioła to najbardziej szczodre ze wszystkich roślin. Nie tylko przyciągają do ogrodu pszczoły i motyle, ale mogą też przekształcić prosty posiłek w prawdziwą ucztę, a ponadto korzystnie oddziałują na zdrowie.
Każdy ogrodnik może łatwo zaopatrzyć się w wiele gatunków ziół, ale jeśli komuś brakuje czasu, a chce mieć świeże przyprawy do wykorzystania w kuchni, zioła wieloletnie będą dla niego idealną opcją, bo wymagają minimum pielęgnacji, a można je uprawiać nawet w donicy.

 Aby ustalić, jakich zabiegów wymagają wybrane zioła, pomyślmy o tym, skąd pochodzą lub w jakich warunkach rosną w stanie dzikim, bo wskaże to, jakiej gleby i wystawy potrzebują. Zioła uprawiane w odpowiednich warunkach odwdzięczają się lepszym aromatem. Najlepiej zasadzić je w pełnym słońcu. Dzięki temu olejki aromatyczne znajdą się na powierzchni liści, a tym samym dodadzą im zapachu.
Mięta, rozmaryn i szczypiorek tolerują cień, ale uprawiane w wilgotnej, zimnej glebie mogą ucierpieć zimą. Zioła wieloletnie łatwo utrzymać w zdrowiu i zwiększyć ich produktywność, regularnie zbierając ich listki. Wszystkie zioła mają jadalne kwiaty, więc nie pomijajmy ich przy zbiorach - są świetne w sałatkach, drinkach i jako ozdoba. Kiedy rośliny zakończą kwitnienie należy je przyciąć. Przycinanie ziół wieloletnich, np. rozmarynu, zapobiega ich drewnieniu. Zioła zielne (które zamierają na zimę, a odradzają się wiosną), takie jak mięta, należy przycinać po kwitnieniu, na wysokość około 4 cm. Dzięki temu otrzyma się drugi zbiór świeżych listków, które będzie można skubać aż do pierwszych mrozów.

Krótki przewodnik dotyczący uprawy sześciu wybranych ziół wieloletnich. 

Mięta 

ZASTOSOWANIE
Zrywaj listki po kwitnieniu lub kiedy roślina zaczyna odrastać po letnim przycięciu. Najłatwiej przechowywać miętę jako zamrożone listki (całe lub posiekane).
UPRAWA
Najzdrowsze egzemplarze to te, które mogą swobodnie się rozrastać. Zasadzone w słonecznym miejscu, w żyznej, przepuszczalnej glebie dają najlepszy aromat, chociaż mięta toleruje częściowy cień. Dobrze rośnie też w pojemniku: użyj wówczas podłoża uniwersalnego i przesadzaj rośliny co roku do nowych doniczek, aby zapobiec gniciu korzeni. ROZMNAŻANIE
Jesienią lub na początku wiosny pobiera się sadzonki korzeniowe z kłączy; późną wiosną zaś sadzonki pędowe z nowych przyrostów. Jesienią dzieli się rozrośnięte egzemplarze.
SPOSOBY NA PROBLEMY
Rdza mięty powoduje niewielkie rdzawe plamki, które zazwyczaj zaczynają pojawiać się na spodzie liści. Mocno przytnij roślinę i usuń wszystkie opadłe liście. Nowe przyrosty powinny być zdrowe. Jeżeli masz problemy z mączniakiem, przenieś roślinę w słoneczne, przewiewne miejsce.
CIEKAWE ODMIANY
 Mięta zielona, kłosowa (Mentha spicata), 'Tashkent' , Mięta pieprzowa (M. x piperita), Mięta imbirowa (M. gracilis) 'Variegata'.

Rozmaryn 

ZASTOSOWANIE
Rozmaryn jest zimozielony, więc można z niego korzystać przez cały rok. Kwiaty są jadalne i mają rozmarynowy posmak - idealnie nadają się do dań z ryżem. Rozmaryn jest też doskonały do aromatyzowania oliwy i octu.
UPRAWA
Posadź go w ciepłym, słonecznym miejscu i przepuszczalnej, odkwaszonej glebie. Rozmaryn dobrze rośnie w pojemni-kach (podłoże uniwersalne; przesadzanie co roku). Aby roślina zachowała produktywność i nie drewniała, przycinaj ją po kwitnieniu.
ROZMNAŻANIE
Sadzonki pobiera się latem, po kwitnieniu, z nowych przyrostów. Kiedy dobrze się ukorzenią, przesadza się je do doniczek i uprawia pod osłoną przez jeden sezon, a następnie przesadza na zewnątrz [w Polsce nie wytrzyma większych mrozów - red.]. Rozmaryn można rozmnażać z odkładów wiosną lub jesienią. SPOSOBY NA PROBLEMY
Na liściach rozmarynu żerują od jesieni do wiosny osobniki dorosłe i larwy chrząszcza Chrysolina americana. Aby poradzić sobie ze szkodnikiem, rozłóż pod rośliną gazetę i potrząśnij jej gałązkami lub ostukaj je palcem, aby szkodniki spadły na papier. Teraz łatwo będzie się ich pozbyć.
CIEKAWE ODMIANY
Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis): 'Green Ginger' i 'Severn Sea', forma białokwiatowa: R. officinalis f. albiflorus 'Lady in White'.

Szałwia
ZASTOSOWANIE
Listki szałwii wieloletniej nadającej się do zastosowań kulinarnych można wykorzystywać przez cały rok. Jej kwiaty są jadalne i ślicznie wyglądają w sałatkach lub deserach owocowych. Listki szałwii można konserwować w oliwie i maśle. UPRAWA
Szałwię sadzi się w ciepłym, słonecznym miejscu, w przepuszczalnej, odkwaszonej glebie. Roślina dobrze rośnie w pojemnikach, w podłożu uniwersalnym do roślin doniczkowych. Przycina się ją latem, po kwitnieniu, aby wypuściła nowe przyrosty i aby zapobiec drewnieniu.
ROZMNAŻANIE
Wysiew na początku wiosny, pod przykryciem, w 18°C. Późną wiosną, kiedy temperatura nocą nie spada poniżej 7°C, można też wysiać nasiona do gruntu. Z niekwitnących pędów szałwii wieloletniej pobiera się sadzonki od końca wiosny do początku lata.
SPOSOBY NA PROBLEMY
Szałwia uprawiana w ogrodzie może być podatna na atak skoczka - i poza zebraniem zniszczonych liści niewiele można na to poradzić. W uprawie pojemnikowej roślinie może też zagrażać mączniak; jeśli dojdzie do porażenia, przenieś doniczki w przewiewne miejsce i usuń zaatakowane liście.
CIEKAWE ODMIANY
Szałwia lawendolistna (Salvia lavandulifolia), Szałwia lekarska (S. officinalis), 'Purpurascens', Szałwia ananasowa (S. elegans) 'Scarlet Pineapple'

Tymianek

ZASTOSOWANIE
Roślina zimozielona - do zbioru przez cały rok, o ile zachowa się pewien umiar. Świetnie aromatyzuje oleje i masło.
UPRAWA
Posadź tymianek w przepuszczalnej glebie, na słonecznym stanowisku. Ponieważ nie lubi on mokrych zim ani podmokłej gleby, należy zapewnić mu odpowiedni drenaż. Do uprawy w pojemniku użyj podłoża uniwersalnego zmieszanego ze żwirkiem ogrodniczym. Przycinaj po kwitnieniu, aby pomóc roślinie przetrwać zimę.
ROZMNAŻANIE
Tymianek pospolity i odmianę 'Fragrantissimus' można uprawiać z nasion. Aby ułatwić sobie zadanie, wymieszaj maleńkie nasiona z piaskiem lub białą mąką. Wysiej wiosną na powierzchni podłoża i umieść pod osłoną w temperaturze 20°C. Siewki są podatne na zgorzel, dlatego nie podlewaj ich wieczorem, tylko rano. Inne odmiany tymianku najlepiej rozmnażać z sadzonek. Pobiera się je z nowych przyrostów pod koniec lata.
SPOSOBY NA PROBLEMY
Uprawiany w ogrodzie tymianek jest rzadko atakowany przez szkodniki, natomiast mszyce lubią żerować na młodych przyrostach tymianku uprawianego w pojemniku. Szkodniki spryskuj mydłem ogrodniczym.
CIEKAWE ODMIANY
Tymianek (Thymus) 'Fragrantissimus' (o zapachu pomarańczy), Tymianek szerokolistny (T. pulegioides), Tymianek cytrynowy (T citriodurus).

Szczypiorek
ZASTOSOWANIE
Przez cały sezon wegetacyjny ścina się świeże łodyżki. Kwiatami, które mają lekko cebulowy smak i wspaniale wyglądają, posypuje się sałatki i pieczone ziemniaki. Posiekane źdźbła konserwuje się w maśle lub mrozi w pojemnikach na kostki lodu bez wody.
UPRAWA
Posadź go w przepuszczalnej, żyznej glebie, na słonecznym stanowisku i dobrze podlewaj przez cały sezon wegetacyjny. Jesienią ściółkuj przerobionym kom-postem. Szczypiorek dobrze rośnie w pojemnikach w podłożu uniwersalnym. Przesadzaj go co roku na wiosnę, kiedy pojawią się nowe przyrosty.
ROZMNAŻANIE
Wiosną wysiej nasiona pod osłoną, w 20"C. Późną wiosną, kiedy tempera-tura nocą nie spada poniżej 7°C, szczypiorek można też wysiewać na grządkę. Co trzy lata rozdziel rozrośnięte kępy.
SPOSOBY NA PROBLEMY
Szczypiorek może być narażony na atak śmietki cebulanki, mączniaka rzekomego i rdzy. W przypadku ich wystąpienia masz dwie opcje: rośliny mocno przytnij, usuwając szkodniki i miejsca zaatakowane przez chorobę, lub wykop, usuń i nie sadź w tym miejscu żadnych przedstawicieli rodziny czosnkowa-tych. W przypadku poważnych problemów może to być najlepsze rozwiązanie.
CIEKAWE ODMIANY
Czosnek bulwiasty (Allium tuberosum), Allium nutans, Cebula siedmiolatka (czosnek dęty), (A. fistulosum).

Oregano (lebiodka)
ZASTOSOWANIE
Listki można zrywać prawie przez cały rok, ale podczas kwitnie-nia jest ich mniej, dlatego po jego zakończe-niu roślinę się przycina, co skłania ją do wypuszczenia nowych przyrostów. Oregano konserwuje się w maśle, oliwie lub suszy.
UPRAWA
Ponieważ oregano pochodzi z krajów śródziemnomorskich, sadzi je w przepuszczalnej glebie, na słonecznym stanowisku. Dobrze rośnie w pojemniku w podłożu uniwersalnym zmieszanym z garścią żwirku ogrodniczego.
ROZMNAŻANIE
Z nasion można uprawiać oregano (zwane lebiodką pospolitą), lebiodkę majeranek i oregano greckie. Podobnie jak w przypadku tymianku, drobne nasiona wymieszaj z piaskiem lub białą mąką i wy-siej wiosną na powierzchni podłoża, pod osłoną, w 20°C. Siewki podlewaj rano, aby uniknąć zgorzeli. Inne odmiany najlepiej pozyskiwać podczas rozdzielania dobrze roz-rośniętych kęp roślin późną wiosną.
SPOSOBY NA PROBLEMY
Oregano jest dość odporne na szkodniki i choroby, ale jeżeli rośnie w ciężkiej glebie lub na stanowi-sku częściowo zacienionym, może zamierać albo zostać zaatakowane przez mączniaka.
CIEKAWE ODMIANY
Lebiodka syryjska (Origanum syriacum), Lebiodka pospolita karłowata (O. vulgare) 'Nanum' ,
O. vulgare hirtum 'Greek' .

Zioła jednoroczne - bazylia

Bazylia

CZY WIESZ, ŻE... bazylia w czasach elżbietańskich była suszona i wykorzystywana jako tabaka w leczeniu migreny oraz przeziębienia. Zioło to jest również traktowane jako święta roślina - niektóre greckie cerkwie używają jej do przy-gotowania wody święconej, a podczas hinduskich wesel, wedle tradycji, rodzice panny młodej przedstawiają pana młodego z listkiem bazylii.
SUBSTANCJE ODŻYWCZE Dodatek bazylii wspomaga trawienie. Ma ona również łagodne właściwości wykrztuśne.
ZBIÓR Jedz surowe liście - jak najświeższe.
PRZECHOWYWANIE Trudna do zasuszenia i zamrożenia. Pozostaw liście w oleju na miesiąc, następnie odcedź, a uzyskasz smakowy olej.
UPRAWA Wysiej nasiona do małych doniczek i umieść je w ciepłym (około 20°C) i jasnym miejscu. Podlewaj niewielką ilością wody do czasu, aż wykiełkują, a następnie tylko wtedy, gdy będzie taka potrzeba - i tylko rano, aby uniknąć przelania, a w konsekwencji szarej pleśni. Stopniowo przesadzaj i hartuj siewki. Uszczykuj wierzchołki, aby uzyskać bujną, krzaczastą roślinę. Rozpocznij uprawę bazylii na kuchennym parapecie - uprawę możesz kontynuować w domu lub na zewnątrz, w cieplejszym miejscu, w gruncie lub doniczce, na słonecznym i osłoniętym stanowisku, od czerwca do sierpnia. Chroń rośliny przed ślimakami.
POLECANE ODMIANY Bazylia 'Red Rubin': fioletowe, bardzo aromatyczne liście. Bazylia cynamonowa: fioletowe liście i cynamonowy zapach, nadaje się do dań krótko smażonych. Bazylia grecka: małe listki są idealne do uprawy w doniczce. Bazylia tajska: ostry aromat anyżu, idealna do orientalnych potraw. Bazylia 'Mrs Burns' Lemon': duże liście o intensywnym smaku cytryny.

Kalendarium uprawy bazylii:

Jak szybko rozsadzić bazylię zakupioną w doniczce

Każdy z nas kiedyś kupił w supermarkecie pięknie wyglądającą bazylię, a następnie z przerażeniem obserwował, jak roślina umiera. Zioła ze sklepu są zawsze ściśnięte razem w jednej doniczce. Wcześniej czy później wyzioną ducha, chyba że je przytniesz i rozsadzisz, zapewniając im przestrzeń, światło i pożywienie, którego potrzebują do rozwoju. Zobacz, jak w kilka minut mieć aż 5 doniczek pełnych zdrowych ziół.

POTRZEBNE:

• 5 małych plastikowych doniczek (o średnicy około 9 cm)
• Uniwersalne, organiczne podłoże beztorfowe
• 1 bazylia z supermarketu
• sekator, nożyce lub ostry nóż

KALENDARZ UPRAWY ZIÓŁ

Artykuł opracowany na podstawie: Gardeners' World Magazine nr 3(9)/2016 autor: Jekka McVicar, zdjęcia: Gardeners' World Magazine nr 3(9)/2016 oraz zasoby Pixabay, terminarz siewu nasiona na podstawie: Gardeners' World Magazine nr 2 (14)/2017.

Bambusy - sadzenie i pielęgnacja

Obecnie bambusy można kupić w szkółkach oraz dobrych sklepach ogrodniczych. Szczególnie ob­szerny asortyment bambusów można znaleźć w specjalistycz­nych gospodarstwach, które zaj­mują się wyłącznie produkcją bambusów. W takich miejscach asortyment obejmuje setki ga­tunków i odmian, co pozwala na znalezienie odpowiedniej rośliny na każde stanowisko.

Termin sadzenia

Najlepsza pora sadzenia bambusów trwa od marca do października. W rejonach mniej korzystnych klimatycznie prefe­rowany jest wiosenny termin, ponieważ wiosna stwarza naj­lepsze warunki wyjściowe dla udanego nasadzenia i szybkiego przyjęcia się roślin.

Po posadzeniu wiosną bam­bus zdąży się dobrze ukorzenić przed nadejściem chłodów i przetrwa swoją pierwszą zimę bez uszkodzeń. Nowe korzenie zapewnią wystarczające dosta­wy wody zimozielonym bam­busom w okresie pierwszej zi­my. Przy sadzeniu latem trzeba pamiętać o wyższym zapotrze­bowaniu na wodę, a także o tym, że młode źdźbła łatwo się łamią.

Stanowisko

Decydujące znaczenie dla udanej uprawy bambusów w ogrodzie ma optymalne stanowisko. Dlatego dobór gatunków i od­mian zawsze musi być orientowa­ny według stanowiska. Większość bambusów preferuje osłonięte przed wiatrem, słoneczne i jasno­cieniste miejsca w ogrodzie. Ide­alne jest lekkie zacienienie zimą, które chroni przed zbyt silnym słońcem zimowym. Powinno się unikać miejsc wystawionych na wiatry i słońce, aby uniknąć uszkodzeń przez suszę mrozową. Niektóre niskie gatunki (np z rodzajów Pleioblastus) preferu­ją położenia półcieniste do cie­nistych i dzięki temu nadają się do podsadzania drzew czy krze­wów.

Wymagania glebowe

Bambusy wolą gleby świeże do wilgotnych z dobrym drenażem. Koniecznie należy unikać gleb z zastoiskami wody, ponieważ bambusy są wrażliwe na nad­miar wilgoci. Idealne są za­sobne, piaszczysto-próchniczne gleby gliniaste. Odczyn pH po­winien znajdować się w zakre­sie lekko kwaśnym do obojęt­nego (pH = 5,5-6,8). Jednakże wartość pH przy poza tym opty­malnych warunkach gra tylko podrzędną rolę. Korzystna jest wysoka wilgotność względna powietrza i dobre zaopatrzenie w wodę.


Poprawianie warunków glebowych

Szczególne zabiegi agrotechniczne konieczne są przy ciężkich i nieprzepuszczalnych glebach o skłonnościach do zastoisk wo­dy. Takie gleby należy rozluźnić przez dodatek żwiru i piasku. mieszając z nimi wykopane pod­łoże.

Sadzenie

Dół pod bambus powinien być przynajmniej dwa razy szerszy od szerokości bryły korzeniowej sadzonej rośliny. Ponieważ bam­bus lubi żyzne, luźne i próch­niczne gleby, można wykopane podłoże wymieszać starannie z dojrzałym kompostem ogrod­niczym. Jeśli nie ma takiej możliwości, warto zastosować wiór­ki rogowe (,mączkę rogową) jako nawożenie pod­stawowe. W zależności od wiel­kości bambusa dawka wynosi od 100 do 150 g. Nie sadzić bambusa za głęboko! Po­wierzchnia bryły korzeniowej może być przykryta tylko cien­ką warstwą gleby. Po posadze­niu dobrze udeptujemy glebę wokół i roślinę obficie podle­wamy. Na koniec wykładamy warstwę ściółki. Na ściółkę na­daje się substrat korowy, kom­post lub ziemia liściowa. Ponie­waż w czasie rozkładu materiału ściółkowego przez mikroorgani­zmy glebowe azot zostaje zwią­zany, konieczna jest dodatkowa dawka nawozowa w wysokości 50 g/m2.

Bariera korzeniowa

Aby gatunki bambusów tworzących rozłogi nie stały się uciążliwe w ogrodzie, powinny otrzymać już przy sadzeniu rodzaj bariery ograniczającej ich rozwój­. Najlepsza jest zapora dla kłączy "montowana" w trakcie sadzenia. Odpowiednie tu będą nierdzewne pasy blaszane, kręgi betonowe, pasy z poliestru falistego lub innych tworzyw sztucz­nych. Pierwszeństwo ą materiały sprężyste, które pozwalają na utworzenie natu­ralnie przebiegających granic dla kłączy.

Rozłogi tworzą gatunki i od­miany:

• Phyllostachys
• Pleioblastus
• Sasa
• Pseudosasa.

Gatunki Fargesia należą do bambusów kępiastych, które nie potrzebują bariery dla kłączy.


Budowanie bariery korzeniowej

Bariera powinna zostać wkopa­na na głębokość około 70 cm. tak aby jej górna krawędź wy­stawała ponad powierzchnię gleby około 4-5 cm. W ten spo­sób łatwo usunąć kłącza, które wyrosną poza barierę. Końce bariery muszą dobrze zachodzić na siebie.
Nawet jeśli wbudowanie ba­riery podczas sadzenia oznacza dodatkowy wysiłek, to takie na­kłady są zawsze niższe od stałe­go utrzymywania rozrastających się rozłogów w ryzach. Gdy bam­bus opanuje bez przeszkód po­wierzchnię, jedyne co pozostaje, to mordercze i uciążliwe wyci­nanie i wykopywanie kłączy. W przypadku gatunków tworzą­cych rozłogi na pewno mniej­szym kłopotem będzie zbudo­wanie bariery.

Zwykłe folie nie nadają się na bariery korzeniowe ponieważ bardzo ostro zakończone, twarde kłącza bambusów mogą spokojnie przebić cienkie folie, np. stosowane do wykładania zbiorników wodnych.


Zabiegi pielęgnacyjne

Podlewanie

Bambusy potrzebują podczas fa­zy wzrostowej latem wystarcza­jącej ilości wody i składników pokarmowych. Oba czynniki są warunkiem rozwijania grubych i wysokich źdźbeł, które u wielu gatunków i odmian stanowią szczególną dekorację.
Dlatego w okresach przedłu­żającej się suszy bambusy po­winno się obficie podlewać. Pewnym objawem niedoboru wody jest zwijanie się liści.

Nawożenie

Bambusy charakteryzują się jednym z najwyższych zapo­trzebowań na składniki pokar­mowe. Warte zalecenia jest więc nawożenie w dawkach 50-150 g/m2 w zależności od wielkości rośliny. Jako nawozy nadają się wieloskładnikowe nawozy mineralne z wysokim udziałem azotu lub nawozy or­ganiczne, jak np. wiórki rogo­we (mączka rogowa). Ponieważ bambusy wrażli­we są na zasolenie, zaleca się zastosowanie nawozów z ma­łym udziałem soli. Dawkę szyb­ko działających nawozów mi­neralnych należy podać w dwóch częściach - jedną w kwietniu, drugą w czerwcu. Od lipca nie należy w ogóle nawozić, aby pędy bambusa mogły odpo­wiednio dojrzeć przed nasta­niem zimy. Obok standardo­wych mineralnych nawozów wieloskładnikowych można wykorzystać również specjalistyczne nawozy dla bambusów, które pokrywają także ich zapotrze­bowanie na krzem.

Opadanie liści

Jeśli nawet bambus jest zimo­zielony. to stale traci nieco liści.
Liście u gatunków zimozielo­nych nie są „dożywotne", ale co kilka lat ulegają wymianie na młode. Ponieważ „jednorazo­wo" wymieniana jest tylko ich część, wydają się nam wiecznie zielone. Opadających liści nie należy usuwać, ponieważ stano­wią ważne źródło nawozowe. Przy ich rozkładzie uwalniany jest krzem, który staje się do­stępny dla roślin i pokrywa ich zapotrzebowanie na ten pier­wiastek.


Zabiegi cięcia

Prześwietlanie zagajników bambusowych

W przypadku gatunków i odmian o wzniesionym, wyprostowanym pokroju, które charakteryzują się szczególnie dekoracyjnymi źdźbłami, świadomie stosowane cięcie może jeszcze podkreślić fascynu­jące działanie nasadzeń bambu­sowych. Prześwietlone zagajniki bambusowe stają się bardziej przejrzyste i eleganckie niż splą­tane zarośla, ponieważ wyraźnie widać niezwykłe źdźbła bambu­sowe.
Poszczególne źdźbła bambu­sowe po 5-7 latach starzeją się i tracą urodę, dlatego warto co 2-3 lata wycinać tuż nad pozio­mem gruntu najstarsze pędy. W zależności od osobistego sma­ku można prześwietlić od 10 do 20% stanu.

Cięcie kobierców bambusowych

Bambusowe powierzchnie typu trawnikowego można bez pro­blemu zrealizować, stosując ga­tunki i odmiany Pleioblastus. Za pomocą nożyc do żywopłotów można je ścinać na krótko. Z cza­sem powstają gęste kobierce, które można utrzymać na pożą­danej wysokości 5-30 cm dzięki jednemu lub dwóm cięciom w roku. Wielkopowierzchniowe kobierce bambusowe można ko­sić kosiarką, także wysoko usta­wioną kosiarką trawnikową.

Zimotrwałość

Obszar występowania gatunków bambusów znajduje się w tropi­kalnych i subtropikalnych stre­fach klimatycznych. Wszystkie uprawiane u nas w gruncie bam­busy pochodzą z Azji Wschod­niej. Nic więc dziwnego, że nie­które z gatunków trzeba uznać za tylko średnio mrozoodporne. Szczególnie zimotrwałe są ga­tunki z rodzaju Fargesia.
Jednakże należy pamiętać, że stopień zimotrwałości zależy od różnych czynników. Obok tem­peratury absolutnej ważną rolę Odgrywają stanowisko, mikro­klimat, wystawienie na wiatry i nawożenie. Dlatego dość trud­no określić rzeczywistą zimo­trwałość rośliny.

Okrycie zimowe

Dzięki odpowiednim środkom zapobiegawczym można w du­żym stopniu ograniczyć uszko­dzenia zimowe bambusów. Ta­kie środki zapobiegawcze są szczególnie istotne pierwszej zi­my po posadzeniu. Okrycie zi­mowe strefy korzeniowej suchy­mi liśćmi lub słomą chroni przed mrozem. Oba materiały okrycio­we należy usunąć najpóźniej pod koniec marca. Na okrycie nada­je się także przekompostowany obornik, który dodatkowo zadba o letni wzrost rośliny. Najlep­szym okryciem zimowym dla bambusów jest pokrywa śnieżna. Śnieg chroni powierzchnię gleb: przed mrozem, podobnie jak liście. Nawet jeśli pędy bambusa wyginają się pod ciężarem śniegu aż do ziemi, nie należy go otrząsać. Źdźbła bambusów są niezwykle elastyczne i po stopnieniu śniegu znowu się podniosą. Aby także w bezśnieżne zimy bambus nam nie zmarzł, możni ułożyć na wrażliwszych gatunkach warstwę ściółki z liści lub słomy. Pod takim okryciem gleba zamarza tylko na powierzchni i bambus może dalej pobierać wodę.

Podlewanie jako środek ochronny zimą 

Najważniejszym środkiem zapobiegawczym w okresie zimy jest podlanie bambusów zimozielonych przed początkiem mrozów. Jak w przypadku innych roślin zimozielonych główną przyczyną uszkodzeń zimowych jest susza. Uszkodzenia na skutek suszy zimowej powstają przede wszystkim pod koniec zimy, gdy rośliny zimozielone na skutek silnego parowania przy intensywnym promieniowaniu słonecznym zo­stają uszkodzone. Gdy woda w glebie jest jeszcze zamarznięta, roślina nie może uzupełnić jej niedoboru. Skutkiem tego liście zasychają i brązowieją. Aby uniknąć takich uszkodzeń, trzeba bambusy dobrze podlewać także zimą w okresach odwilży, by w dłuższych okresach mroźnych nie wystąpiła susza mrozowa. Od początku listopada należy kon­trolować stan gleby pod roślina­mi i w razie potrzeby obficie podlewać. W razie potrzeby pod­lewa się intensywnie też w bezmroźne dni zimowe.

Uszkodzenia zimowe

Gdy liście zaschną należy naj­pierw nieco odczekać i nie za­bierać się od razu za skracanie źdźbeł. Często uszkodzone są tylko liście, a nie pędy, i w ma­ju wybija z nich nowa zieleń. Je­śli nie pojawiają się nowe liście, trzeba źdźbła skrócić aż do po­ziomu gruntu. Bambus wypuści wtedy nowe pędy.

Rozmnażanie bambusów 

Najlepszym i najprostszym sposo­bem rozmnażania bambus6w jest podział. Przez odcinanie szpadlem fragmentów bambusa uzyskuje się w pełni wartościowe rośliny, które można od razu posadzić na no­wym, przygotowanym miejscu.

Artykuł opracowany na podstawie książki: "Trawy i paprocie" Urlike Leyhe, zdjęcia pochodzą z książki: "Trawy i paprocie" Urlike Leyhe oraz z zasobów Pixabay

Jednoroczne rośliny kwitnące - siew i rozsada - wiosenny terminarz uprawy

 Jednoroczne rośliny kwitnące, zwane potocznie kwiatami jednorocznymi, w ciągu jednego sezonu kiełkują, kwitną i zawiązują nasiona, następnie obumierając. Dlatego całą swoja energię wkładają w to by pokazać maksimum urody.
Niektóre kwitną aż do jesieni i zawiązują ładne owocostany.
Jednoroczne rośliny kwitnące rozmnaża się przez wysiew nasion do małych doniczek lub palet wysiewnych (na rozsadę) lub wprost do gruntu.

Produkcję rozsady rozpoczynamy wczesną wiosną.




Zalety produkcji rozsady kwiatów

Kwiaty jednoroczne kwitną długo i obficie, i doskonale sprawdzają się jako kolorowe wypełnienie rabat, skrzynek i doniczek na taras i balkon. Spora grupa jednorocznych może być uprawiana na kwiat cięty.
Uprawa na rozsadę (podobnie jak produkcja rozsady warzyw) ma kilka niepodważalnych zalet:

• Przede wszystkim przyspiesza kwitnienie, i to nawet o kilka tygodni;
• Dzięki rozsadzie projektowanie i aranżowanie rabat staje się przewidywalne i stosunkowo łatwe. Można tak powiedzieć bo dysponując podrośniętymi siewkami łatwo rozplanować ich ułożenie.
• Na rabatach obsadzonych rozsadą nie ma dziur, jakie mogą się trafić przy uprawie z siewu, a są spowodowane problemami z kiełkowaniem nasion na wolnym powietrzu.
• Rośliny z rozsady są silne i zdrowe po zahartowaniu przed wysadzeniem. W tym celu na dwa tygodnie przed wysadzeniem do gruntu wystawiamy rozsadę na zewnątrz (stopniowo wydłużając hartowanie do kilku godzin) i nocą wstawiamy z powrotem do domu.

Siew nasion

Większość kwiatów jednorocznych można siać wprost do gruntu. Niektóre jednoroczne warto jednak wysiać na rozsadę z kilkutygodniowym wyprzedzeniem. (Szczegółowe instrukcje siewu znajdziemy zawsze na opakowaniu danej odmiany).
Nasiona siejemy do palet wysiewnych / wielodoniczek lub małych doniczek, używając w tym celu specjalnego podłoża do siewu jednorocznych.
Gęstość i głębokość siewu dostosowujemy do zaleceń producenta (instrukcja z opakowania) - parametry najpopularniejszych roślin prezentujemy w tabeli poniżej.
Nasiona delikatnie podlewamy drobną kroplą by ich nie spłukać.
Pojemniki ustawiamy w jasnym, ciepłym miejscu np. na parapecie okiennym.
W razie potrzeby pikujemy i przerywamy. Na docelowe stanowiska przesadzamy w połowie maja po zahartowaniu.

Terminarz siewu rozsad lub siewu do gruntu popularnych kwiatów jednorocznych:

Opracowano na podstawie: Mój piękny ogród luty 2016, zdjęcia zasoby Pixabay.