 |
| Fot. 1 |
Kędzierzawość liści brzoskwini to najczęściej występująca i najgroźniejsza choroba brzoskwiń i nektaryn. Każdego roku jej objawy są obserwowane w sadach w mniejszym lub większym nasileniu (fot. 1). Zastosowanie odpowiednio wczesnej ochrony daje gwarancję jej skuteczności. Do tego niezbędna jest znajomość biologii sprawcy choroby i obserwacja warunków pogodowych w okresie spoczynku drzew.
Fot. 2. Liczne pofałdowania blaszki liściowej na skutek rozrastania się grzybni w przestrzeniach międzykomórkowych ich tkanki miękiszowe
Fot. 3. Jasnozielone liście szybko przebarwiają się na żółto, a następnie na karminowo
Fot. 4. Szary, matowy nalot na porażonym grzybem Taphrina deformans liściu brzoskwini
Sprawcą kędzierzawości liści brzoskwini…
… jest grzyb Taphrina deformans, który zimuje na pędach, na łuskach pąków i w spękaniach kory w postaci zarodników workowych (askospor) i zarodników powstałych w wyniku pączkowania zarodników workowych, czyli blastospor (konidiów, zarodników konidialnych), które dokonują infekcji wtórnej. Ocieplenia w okresie spoczynku drzew brzoskwini, szczególnie po nowym roku, a także na przedwiośniu i wiosną wpływają na powstawanie nowych konidiów i rozwój istniejących. Wiosną oba typy zarodników dokonują infekcji nawet w fazie nabrzmiewania pąków. Gdy łuski pąków rozluźnią się, oba typy zarodników infekują młode tkanki w sprzyjających warunkach wilgotności powietrza i temperatury. Jest to jedyny moment dokonywania przez grzyba infekcji. W pełni okresu wegetacji nie dochodzi już do zakażeń wtórnych, ponieważ wraz z obumierającymi liśćmi zamiera także grzybnia.
Warunki sprzyjające infekcji…
… zależą od przebiegu pogody w okresie wiosennym. W latach, w których przedwiośnie i wiosna są wilgotne i panuje umiarkowana temperatura zazwyczaj dochodzi do masowych infekcji. Najkorzystniejszymi warunkami do infekcji są temperatura 10-20°C i opady deszczu.
Objawy chorobowe
Nie są niczym obcym dla sadowników uprawiających brzoskwinie i nektaryny. Rozwijające się tuż po kwitnieniu drzew liście porażone kędzierzawością liści brzoskwini są jasnozielone, silnie pofałdowane i bardzo kruche. W trakcie wzrostu liści rozrasta się również grzybnia w przestrzeniach międzykomórkowych ich tkanki miękiszowej, stąd ich liczne pofałdowania (fot. 2). Jasnozielone liście szybko przebarwiają się na żółto, a następnie na karminowo (fot. 3). Ich blaszka liściowa na skutek rozrostu grzybni grubieje i staje się krucha. Na jej powierzchni, na skutek dojrzewania wypełnionych zarodnikami worków pojawia się szary, matowy nalot (fot. 4).
Rozwój grzyba w sezonie wegetacyjnym
Grzyb Taphrina deformans od ruszenia wegetacji rozwija się razem z liśćmi. Po przejściu całego cyklu rozwojowego wytwarza owocniki (worki) wypełnione zarodnikami workowymi i zarodnikami konidialnymi. Gdy zarodniki dojrzeją, worki pękają uwalniając je. Grzyb po tym fakcie obumiera i z zaschniętymi liśćmi opada pod drzewa. Ma to zazwyczaj miejsce pod koniec czerwca. Uwolnione zarodniki do końca okresu wegetacji w czasie deszczowej pogody dostają się na pędy i łuski przyszłorocznych pąków i tu przytwierdzone pozostają nieinwazyjnie do następnego sezonu.
Reakcja drzew po porażeniu
Drzewa mimo utraty liści nie tracą wigoru i wypuszczają nowe liście, które nie są już porażone, co ma duży wpływ na rośliny. Są one bardzo osłabione na skutek ponownego rozpoczynania wegetacji, słabo plonują w roku wystąpienia choroby, także w następnym, później kończą wegetację i wchodzą w okres spoczynku, co może powodować ich przemarznięcie zimą.
Ochrona…
… przed kędzierzawością liści brzoskwini może być skuteczna, pod warunkiem, że będzie przeprowadzona odpowiednim środkiem ochrony roślin i w odpowiednim terminie. Czasami wystarczy tylko jeden zabieg, ale wykonany nie później niż przed pękaniem pąków na drzewach brzoskwini. Wykonanie zabiegu po tym terminie czyni go już nieskutecznym, szczególnie przy warunkach atmosferycznych sprzyjających rozwojowi i infekcji grzyba. Jest to, obok niedokładności pokrycia drzew roztworem fungicydu, często popełniany błąd.
Zimą przynajmniej w jednym z pojawiających się okresów ociepleń, gdy istnieje ryzyko rozluźniania się łusek na pąkach na skutek podwyższonej temperatury powietrza, zalecane jest przeprowadzenie zabiegu chemicznego. Jednym z warunków, który jest do tego celu niezbędny jest temperatura powietrza powyżej 6°C drugim – możliwość wjechania ciągnikiem z opryskiwaczem na pole.
Zarejestrowane preparaty
W okresie bezlistnym, przed rozpoczęciem wegetacji zalecane jest stosowanie preparatów miedziowych: Cuproflow 375 SC (1%), Miedzian Extra 350 SC (1%). W okresie bezlistnym, najlepiej w czasie nabrzmiewania pąków, można stosować preparaty dodynowe: Syllit 65 WP (7,5 kg/ha), Carpene 65 WP (środek nie posiada rejestracji od 11.2015) (0,5%) lub preparat miedziowy: Miedzian 50 WP (1%) – wykorzystywany także jesienią. Z kolei preparat Thiram Granuflo 80 WG (3 kg/ha), w którym substancją aktywną jest tiuram, stosuje się od późnej jesieni do wczesnej wiosny, czyli w okresie od opadnięcia liści do fazy nabrzmiewania pąków.
By zabezpieczyć brzoskwinie przed nadchodzącym sezonem warto przeprowadzić zabieg ochronny w okresie ocieplenia zimowego, albo tuż przed pękaniem pąków na drzewach. Zimą, w czasie ocieplenia i na przedwiośniu, zalecane jest stosowanie preparatów miedziowych, natomiast tuż przed pękaniem pąków – preparatów dodynowych. W przypadku preparatów dodynowych woda użyta do opryskiwania nie może być bardzo zimna. Można ją podgrzać dolewając do zbiornika opryskiwacza kilka wiader gorącej wody. Ilość zużytej cieczy zależy od wieku drzew, wielkości ich koron oraz od typu opryskiwacza. Aby zabieg był skuteczny, drzewa powinny zostać bardzo dokładnie pokryte cieczą użytkową, dlatego dla drzew z w pełni uformowaną koroną ilość koniecznej do zużycia wody to około 1000-1500 l/ha.
(Artykuł z serwisu sadinfo.pl, autor: Anita Łukawska, fot. 1,2,4 A. Łukawska , fot. 3 W. Górka)
